Chemioterapia należy do najczęściej stosowanych terapii chorób nowotworowych, również chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Wykorzystuje się w niej leki z grupy cytostatycznych, które działają ogólnoustrojowo, w szczególności na komórki ulegające szybkiemu podziałowi. Z tego powodu jako skutki uboczne stosowania tego typu leczenia możemy wymienić uszkodzenie szpiku kostnego, komórek skóry, błony śluzowej układu pokarmowego.

Są różne cele stosowania chemioterapii. Minimalny to opóźnienie rozwoju choroby, natomiast do głównych celów zaliczamy powstrzymanie rozwoju choroby, całkowite wyleczenie i poprawienie jakości życie pacjenta.

Lekarze, podając chemioterapię, liczą na całkowitą odpowiedź organizmu, która występuje wtedy, gdy pacjent odczuwa poprawę stanu zdrowia i potwierdzają to wyniki badań. Odpowiedź organizmu może być również niepełna – leczenie działa, ale jest tylko częściowo skuteczne. Zazwyczaj leki stabilizują chorobę, co sprawia, że ona nie postępuje, ale równocześnie się nie cofa. Niestety, istnieją również przypadki, w których organizm nie reaguje na chemię – wtedy choroba postępuje, mimo zastosowanego leczenia.

A jak chemioterapia wygląda konkretnie w przypadku chorób nowotworowych krwi? W białaczkach chemioterapia jest częścią pierwszego etapu leczenia, którego celem jest uzyskanie całkowitej remisji. Leczenie jest bardzo intensywne, wymaga wielotygodniowej izolacji chorego. Powinno doprowadzić do zmniejszenia ilości krwinek nowotworowych do takiego poziomu, by były niewykrywalne przez standardowe badania laboratoryjne. Następnym etapem jest chemioterapia konsolidacyjna, która ma na celu eliminację choroby resztkowej, czyli tych niewykrywalnych komórek nowotworowych. Również ten rodzaj chemioterapii jest bardzo intensywny, długi i również wymaga izolacji. Ostatnim etapem jest chemioterapia podtrzymująca, mająca na celu utrzymanie stanu remisji i zapobieganie nawrotowi choroby.

Sposób podania

Dwa podstawowe rodzaje chemioterapii, rozróżniane ze względu na sposób podania, to chemioterapia dożylna i ustna. Tę pierwszą stosuje się głównie w przypadku leczenia nowotworów złośliwych. Przebieg i ilość cykli dobierany jest indywidualnie i zależy od rodzaju choroby i stopnia jej zaawansowania. Skutki uboczne pojawiają się właściwie od razu po przyjęciu pierwszej dawki leku. Pacjent czuje się osłabiony, mogą mu dolegać problemy żołądkowe – nudności i wymioty. Po kilku tygodniach zaczynają wypadać włosy, pogarsza się stan skóry i błon śluzowych.

Stosowanie chemioterapii doustnej nie jest możliwe przy wszystkich rodzajach nowotworów. Przypomina terapię antybiotykową, można ją przeprowadzać w domu, ale ma negatywny wpływ na skład krwi, dlatego czasami musi być przerywana. Przebieg leczenia jest łagodniejszy niż przy chemioterapii dożylnej, ale również wiąże się z osłabieniem organizmu, obniżeniem odporności, co często prowadzi do wystąpienia infekcji grzybiczych.

Oprócz skutków ubocznych mogą wystąpić powikłania po zakończeniu leczenia, takie jak np. zahamowanie produkcji krwinek w szpiku kostnym czy anemia. Aby im zapobiec, warto stosować odpowiednią dietę, która bardzo organizmowi pomoże.

Bibliografia:

• Madej G. Chemioterapia onkologiczna dorosłych i dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 1999
• Brużewicz S., Wronkowski Z., Chemioterapia i radioterapia, Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2007